Εκπαίσευση για Βιώσιμο Τουρισμό - κριτήρια

       

Παγκόσµια Κριτήρια Βιώσιµου Τουρισµού

Τα κριτήρια βιώσιµου τουρισµού οργανώνονται γύρω από 4 βασικά θέµατα, που συνδέονται µε την τουριστική δραστηριότητα: τον αποτελεσµατικό βιώσιµο σχεδιασµό, τη µεγιστοποίηση του κοινωνικού και οικονοµικού οφέλους για την τοπική κοινωνία, την προαγωγή της πολιτισµικής κληρονοµιάς, τη µείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Τα κριτήρια αυτά διαµορφώθηκαν µέσα από τη συνεργασία πλέον των 40 παγκόσµιων οργανισµών που ασχολούνται µε τον τουρισµό µεταξύ των οποίων το United Nations Environment Programme (UNEP), το United Nations Foundation, και το United Nations World Tourism Organization (UNWTO). Παρουσιάστηκαν τον Οκτώβριο του 2008 στο Παγκόσµιο Συνέδριο World Conservation Congress, και αναφέρονται στη συνέχεια σε µετάφραση από την ιστοσελίδα http://www.sustainabletourismcriteria.org. Τα κριτήρια αυτά έχουν εφαρµογή σε όλους τους τοµείς της τουριστικής βιοµηχανίας και ανάµεσα στους στόχους τους είναι να αποτελέσουν βασικό οδηγό για την εκπαίδευση. Αφορούν στο τι πρέπει να γίνει και όχι στο πώς και στο αν έχει επιτευχθεί ο στόχος. Στη συνέχεια, γίνεται µια σύντοµη παρουσίαση αυτών των κριτηρίων, και τόσο ο εκπαιδευτικός όσο και οι µαθητές/τριες µπορούν να ανατρέξουν στο διαδίκτυο για περισσότερα στοιχεία.

Τα κριτήρια αυτά µπορούν να αποτελέσουν πηγή ιδεών για τον/την εκπαιδευτικό που θα χρησιµοποιήσει αυτό το εκπαιδευτικό υλικό, ώστε να εξετάσει και θέµατα που αφορούν άµεσα και έµµεσα τον τουρισµό και που ίσως δεν καλύπτονται από τις δραστηριότητες που παρουσιάζονται σε αυτό το εκπαιδευτικό υλικό. Μπορούν να χρησιµεύσουν και:

• ως βάση σε τουριστικές επιχειρήσεις, για να γίνουν πιο βιώσιµες και να επιλέξουν προγράµµατα βιώσιµου τουρισµού που ικανοποιούν αυτά τα διεθνή κριτήρια·

• ως οδηγός στους τουριστικούς πράκτορες, για να επιλέξουν προγράµµατα βιώσιµου τουρισµού·

• ως βοήθηµα στους καταναλωτές, ώστε να επιλέξουν προγράµµατα και επιχειρήσεις βιώσιµου τουρισµού.

Σύµφωνα µε τα κριτήρια αυτά κάθε τουριστική δραστηριότητα θα πρέπει:

Α. να σχεδιάζεται, να διευθύνεται και να αναπτύσσεται βιώσιµα, και κάθε τουριστική επιχείρηση θα πρέπει:

A.1 να εφαρµόζει σύστηµα βιώσιµης διαχείρισης σε βάθος χρόνου, που να ανταποκρίνεται στο µέγεθος και τα χαρακτηριστικά της και να λαµβάνει υπόψη το φυσικό περιβάλλον, τον τοπικό πολιτισµό, την τοπική κοινωνία, την ασφάλεια και την υγεία των κατοίκων·

A.2 να εναρµονίζεται µε την παγκόσµια διεθνή και εθνική σχετική νοµοθεσία και τους κανονισµούς που αφορούν, µεταξύ των άλλων, στην υγεία, την ασφάλεια, την απασχόληση, το περιβάλλον·

A.3 να επιµορφώνει όλο το προσωπικό σε θέµατα προστασίας περιβάλλοντος, πρακτικές σε θέµατα κοινωνικοπολιτισµικά, υγείας και ασφάλειας·

A.4 να αξιολογεί το βαθµό ικανοποίησης των επισκεπτών·

A.5 να παρέχει διαφηµιστικά έντυπα που να είναι ακριβή και να µην υπόσχονται περισσότερα από αυτά που µπορούν να παρέχουν·

A.6 ο σχεδιασµός και η κατασκευή των κτιρίων θα πρέπει:

A.6.1 να εναρµονίζεται µε το τοπίο και τις απαιτήσεις για προστασία φυσικών πε- ριοχών ή µνηµείων πολιτιστικής κληρονοµιάς·

A.6.2 να σέβεται τη φυσική ή πολιτιστική κληρονοµιά κατά τη χωροθέτηση, το σχεδιασµό, τη µελέτη των επιπτώσεων και τη νοµοθεσία για τη χρήση και απόκτηση γης·

A.6.3 να χρησιµοποιούνται παραδοσιακές τοπικές µέθοδοι βιώσιµης κατασκευής· A.6.4 να παρέχουν διευκολύνσεις σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες·

A.7  να παρέχονται πληροφορίες στους επισκέπτες σχετικά µε το φυσικό τοπίο, τον τοπικό πολιτισµό και την τοπική πολιτιστική κληρονοµιά, οδηγίες για την απαιτούµενη συµπεριφορά κατά την επίσκεψη φυσικών περιοχών, περιοχών πολιτιστικής κληρονοµιάς και πληροφορίες για τη σύγχρονη τοπική κουλτούρα.

B. Μεγιστοποίηση του κοινωνικού και οικονοµικού οφέλους για τις τοπικές κοινωνίες και ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων Η τουριστική επιχείρηση:

B.1 υποστηρίζει ενεργά πρωτοβουλίες για κοινωνική ανάπτυξη και βελτίωση των υποδοµών της τοπικής κοινωνίας σε θέµατα όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η υγιεινή· B.2 απασχολεί εργαζόµενους από τον τοπικό πληθυσµό σε όλες τις θέσεις εργασίας ακόµη και σε ανώτερες θέσεις, και παρέχει την κατάλληλη εκπαίδευση, αν αυτή είναι αναγκαία·

B.3 χρησιµοποιεί τοπικά προσφερόµενα τρόφιµα και υπηρεσίες·

B.4 παρέχει τα µέσα για ανάπτυξη µικρών τοπικών επιχειρήσεων και πουλά βιώσιµα προϊόντα, που βασίζονται στη φύση, την ιστορία και την παράδοση της περιοχής (τρόφι- µα, ποτά, χειροτεχνήµατα, γεωργικά προϊόντα, τοπικές καλλιτεχνικές δράσεις)·

B.5 διαµορφώνει κώδικα συµπεριφοράς για δραστηριότητες που υλοποιούνται µέσα στις τοπικές κοινωνίες, σε συνεννόηση και συνεργασία µε τις τοπικές κοινωνίες

B.6 εφαρµόζει πολιτική εναντίον της εµπορίας και εκµετάλλευσης παιδιών και εφήβων, συµπεριλαµβανοµένης της σεξουαλικής εκµετάλλευσης·

B.7 εφαρµόζει πολιτική ισότητας στην απασχόληση των γυναικών και των µειονοτήτων, και περιορίζει την παιδική εργασία·

B.8 σέβεται τη διεθνή και εθνική νοµοθεσία για την προστασία των εργαζοµένων και πληρώνει µισθούς στους εργαζοµένους που να τους εξασφαλίζουν αξιοπρεπή διαβίωση·

B.9 δεν χρησιµοποιεί βασικά κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες όπως νερό, ενέργεια, υγιεινή, εις βάρος των τοπικών κοινωνιών.

Γ. Μεγιστοποίηση των ωφεληµάτων για την πολιτιστική κληρονοµιά και ελαχι-στοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων

Γ.1 η επιχείρηση ακολουθεί τις ισχύουσες οδηγίες ή τους κώδικες για τη συµπεριφορά των επισκεπτών σε περιοχές πολιτιστικά ή ιστορικά ευαίσθητες, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις και να µεγιστοποιηθεί η ικανοποίηση των επισκεπτών·

 Γ.2 ιστορικά ή αρχαιολογικά αντικείµενα τέχνης δεν πωλούνται, ούτε γίνονται αντικείµενο εµπορίας, ούτε εκτίθενται παρά µόνο µετά από ειδική άδεια από τις τοπικές αρχές·

Γ.3 η επιχείρηση συµβάλλει στην προστασία της τοπικής ιστορικής, αρχαιολογικής, πολιτιστικής και πνευµατικής κληρονοµιάς της περιοχής, και δεν παρεµποδίζει την πρόσβαση σε αυτή των κατοίκων της περιοχής

Γ.4 η επιχείρηση χρησιµοποιεί στοιχεία της τοπικής τέχνης, της αρχιτεκτονικής και της πολιτιστικής παράδοσης στο σχεδιασµό, τη διακόσµηση, τη διατροφή, την εµπορία, µε σεβασµό στα πνευµατικά δικαιώµατα της τοπικής κοινωνίας.

∆. Μεγιστοποίηση των ωφεληµάτων στο φυσικό περιβάλλον και ελαχιστο- ποίηση των αρνητικών επιπτώσεων

∆.1 ∆ιατήρηση των φυσικών πόρων

∆.1.1 χρήση υλικών φιλικών στο περιβάλλον τόσο στην κατασκευή όσο και στην εµπορία, τη διατροφή και τα άλλα αναλώσιµα·

∆.1.2 έλεγχος στην αγορά των αναλώσιµων προϊόντων και αναζήτηση τρόπων πε- ριορισµού της χρήσης τους·

∆.1.3 έλεγχος στην κατανάλωση ενέργειας. Ελέγχονται οι πηγές προέλευσης και υιοθετούνται µέτρα για τη µείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και για την προώθηση των ανανεώσιµων µορφών ενέργειας·

∆.1.4 έλεγχος στην κατανάλωση ύδατος. Καταγράφονται οι πηγές προέλευσης και υιοθετούνται µέτρα περιορισµού της κατανάλωσης.

∆.2 Περιορισµός της ρύπανσης

∆.2.1 γίνεται µέτρηση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου από όλες τις πηγές που ελέγχονται από την τουριστική επιχείρηση, και εφαρµόζονται διαδικασίες για τη µείωσή τους, ώστε να µηδενιστεί η συµβολή τους στην κλιµατική αλλαγή·

∆.2.2 γίνεται σωστή επεξεργασία των υγρών αποβλήτων και επανάχρησή τους· ∆.2.3 σχεδιάζεται πρόγραµµα διαχείρισης των στερεών απορριµµάτων µε ποσοτι- κούς στόχους για τη µείωση των απορριµµάτων που δεν µπορούν να επανα-χρησιµοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν·

∆.2.4 περιορίζεται στο ελάχιστο η χρήση επικίνδυνων χηµικών ουσιών, συµπερι- λαµβανοµένων των φυτοφαρµάκων και των υλικών καθαρισµού, απολύµανσης της πισίνας, βαφής. Όταν είναι εφικτό, οι ουσίες αυτές αντικαθίστανται µε φυσικά προϊ- όντα, ενώ ελέγχεται η χρήση των χηµικών·

∆.2.5 εφαρµόζονται πρακτικές για περιορισµό της ηχορύπανσης, της φωτορύπαν- σης, της επιφανειακής απορροής και διάβρωσης, των ουσιών που µολύνουν τον αέ- ρα και το έδαφος και αυτών που συµβάλλουν στη µείωση της στιβάδας του όζοντος.

∆.3 Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας, των οικοσυστηµάτων και των φυσικών τοπίων

∆.3.1 επιτρέπεται µόνο η βιώσιµη εκµετάλλευση της άγριας ζωής για κατανάλωση, διεθνή εµπορία ή έκθεση·

∆.3.2 δεν επιτρέπεται η αιχµαλωσία ειδών της άγριας πανίδας, παρά µόνο για ελεγ- χόµενες δραστηριότητες, και είδη προστατευόµενα κρατούνται µόνο από όσους έ- χουν ειδική άδεια και διαθέτουν τις απαραίτητες συνθήκες για τη διαβίωση και τη φροντίδα τους· 

∆.3.3 χρησιµοποιούνται ιθαγενή φυτά για διαµόρφωση και αποκατάσταση τοπίων και λαµβάνονται µέτρα από την επιχείρηση, ώστε να µην γίνεται εισαγωγή επιθετι- κών ξενικών ειδών·

∆.3.4 συµβάλλουν στην προστασία της βιοποικιλότητας, στην υποστήριξη προστα- τευόµενων φυσικών περιοχών και περιοχών µε µεγάλη αξία·

∆.3.5 οι αλληλεπιδράσεις µε την άγρια ζωή δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη ζω- τικότητα των φυσικών πληθυσµών. Ελαχιστοποιείται η επίδραση του τουρισµού στα οικοσυστήµατα και διατίθενται οικονοµικοί πόροι για τη διατήρηση των οικοσυστηµάτων. 

 Πηγή:

Ταµουτσέλη, Κωνσταντία, (2009) ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ,  Κ.Π.Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ